Een collega en ik hebben het er regelmatig over hoe vervelend groepen wel niet zijn en daarmee bedoelen we dan vooral hoe mensen zich gedragen in groepen. Niet alleen storen we ons aan het groepsgedrag zelf, maar ook aan alles wat erbij komt kijken wanneer je iets in groepsverband doet. We worden gesterkt in onze mening door menig onderzoek uit de sociale psychologie dat heeft aangetoond waarom groepen inderdaad vervelend zijn.
1. Alles duurt langer in groepsverband
Wanneer je alleen bent of slechts met één of twee anderen, dan is iets als een hapje gaan eten een eenvoudige gebeurtenis. Je beslist waar je gaat eten en loopt de deur uit naar het restaurant. Ben je echter met een grote groep, dan kan deze zelfde gebeurtenis ineens eeuwig lijken te duren.
Ten eerste wordt waar je gaat eten een uitgebreide discussie waarbij er een compromis gevonden moet worden tussen ieders voorkeur. Als er dan eindelijk besloten is waar er gegeten gaat worden, dan duurt het ook nog eens eindeloos voordat iedereen klaar is om te vertrekken. Iets ondernemen in groepsverband betekent dus doorgaans dat je veel staat te wachten.
2. De mening en normen van de groep worden belangrijker dan je individuele mening en normen
Elke groep heeft zijn eigen normen en waarden en bepaalde gedragsregels etc. die daarbij horen. Wil je als groep goed functioneren dan is het belangrijk dat iedereen de normen van de groep aanvaardt of in elk geval zich gedraagt zoals dat van hem of haar verwacht wordt. Dit betekent dus dat er in een groep minder ruimte is voor je individuele opvattingen en je je dus zal moeten aanpassen. Doorgaans zijn groepen niet heel tolerant voor groepsleden die normoverschrijdend gedrag vertonen.
3. Groepsgedrag maakt dom
Wanneer je je in een groep bevindt en de normen en waarden van de groep, oftewel wat de groep wil, belangrijker worden dan wat jijzelf wil, komt het regelmatig voor dat dingen uit de hand lopen. Denk bijvoorbeeld aan rellen van voetbalsupporters. Een grote groep mensen vertoont ineens gedrag waarvan een deel dit normaal nooit zou doen, maar omdat de groep het doet en ze vergeten om zelf na te denken, gedragen ze zich als idioten. Dit wordt ook wel deïndividuatie genoemd.
Natuurlijk hebben groepen ook veel positieve kanten. Zo kun je soms in een groep veel meer gedaan krijgen dan in je eentje, kun je er veel steun van krijgen en ook kan een groep soms heel gezellig zijn. Dat neemt echter niet weg dat om bovenstaande redenen groepen vaak erg vervelend zijn en je dus het beste iets in groepsverband kunt ondernemen met mate, zoals met de meeste dingen in het leven.
Deze blogpost verscheen oorspronkelijk op de website van de Faculteit Psychologie van de Open Universiteit Nederland.
Psy bloggen 