Maakt herfstweer in de lente ongelukkig?

Volgens de kalender is het al meer dan twee maanden lente, maar van lekker lenteweer hebben we nog maar bar weinig gemerkt. Waar we normaal gesproken eind mei allang een paar keer verbrand zijn geweest, tot ’s avonds laat op het terras hebben gezeten en al stiekem een keer in korte broek naar het werk zijn geweest, is tot nu toe het hoogtepunt van de lente die drie dagen dat we zonder jas de deur uit konden.

Het blijft maar regenen en waaien. Vanochtend was het zo koud en nat dat ik overwoog om mijn winterjas weer uit de kast te halen. Als ik niet beter wist zou ik denken dat het gewoon herfst was. Al dat herfstweer in de lente en dan met name het gebrek aan heerlijke zonnige dagen, zorgt ervoor dat we met zijn allen wat afklagen over het weer. Zelfs nog wat meer dan dat we normaal gesproken al doen in Nederland.

Alhoewel een beetje klagen op zijn tijd best lekker is, kan ik me niet voorstellen dat het ons veel goed doet. Ook het ontbreken van de lentezon waar we zo naar verlangen, moet toch wel een negatieve impact hebben op ons gevoel van welbevinden. Ik word er in elk geval enorm chagrijnig van. Des te verbaasder was ik dus toen ik onlangs las dat uit onderzoek is gebleken dat het weer geen invloed heeft op ons geluksgevoel.

In tegenstelling tot wat we altijd denken, blijkt er weinig empirisch bewijs voor de aanname dat zonnig weer gelukkiger maakt of dat mensen die in warme landen wonen zich gelukkiger voelen dan mensen in koudere streken. Ook voelen we ons niet per se beter in de lente- en zomermaanden dan in de winter. Nu kan ik me nog wel voorstellen dat het weer niet zon grote invloed heeft dat het ons gevoel van well-being drastisch zou beïnvloeden, maar ik heb grote moeite te accepteren wat de onderzoeken aangeven.

En Seasonal Affective Disorder (SAD) dan? Denk ik bij mezelf. Er zijn zo veel mensen die last hebben van een zogenaamde winterdepressie en waarbij één van de behandelingen is ze bloot te stellen aan (nep) zonlicht. Ook moet ik gelijk denken aan Finland, waar in sommige delen maanden geen daglicht is en heel veel mensen zelfmoord plegen. Dit leken mij goede voorbeelden van hoeveel het weer met ons doet.

Echter, als ik me er verder in verdiep lees ik dat zelfmoordcijfers in Finland niet hoger zijn dan in veel andere Europese landen en dat er nog steeds niet onomstotelijk bewezen is dat SAD een direct gevolg is van blootstelling aan te weinig zonlicht.

Betekent dit gebrek aan empirisch bewijs dat al dat herfstweer in de lente helemaal geen kwaad kan? Het lijkt me sterk. Waarschijnlijk zullen we er niets ernstigs aan over houden, maar toch kijk ik heel erg uit naar een periode van meer dan drie dagen achter elkaar zon.

Deze blogpost verscheen oorspronkelijk op de website van de Faculteit Psychologie van de Open Universiteit Nederland.

De positieve invloed van muziek op ons gevoel van well-being

Een groot deel van de jaren negentig heb ik doorgebracht op festivalterreinen. Pinkpop, Rock Werchter, Dynamo Open Air ik vond het allemaal geweldig. Muziek was in die tijd erg belangrijk in mijn leven: ik had een indrukwekkende cd-collectie van wat ze in die tijd ‘ alto’  muziek noemden. Ik had altijd wel muziek opstaan, waarbij ik dan bij al die heerlijk melancholische, deprimerende muziek dacht hoe goed het wel niet paste bij mijn zware, dramatische leven als adolescent.

Dan volgt er een tijd waarin je niet meer per se naar elk festival moet, je niet meer bijhoudt wat de laatste coole cds zijn en je Doctor Martens laarsjes totaal versleten bij de vuilnis worden gezet. Voor je het weet herken je nog weinig van de bands die op festivals staan, kun je de helft van de liedjes op de radio niet meer meezingen en kun je je niet meer herinneren wanneer je voor het laatst iets gedownload hebt van een nieuwe artiest. Maar nog altijd als je die nummers luistert waar je van hield toen je jong was denk je bij jezelf: Wat is dit goede muziek. Zo maken ze het tegenwoordig niet meer!

Als dit je herkenbaar voorkomt dan is dit niet verwonderlijk. Onderzoek naar muziekvoorkeur heeft aangetoond dat we vooral door muziek beïnvloed worden tot ons vijfentwintigste levensjaar. Daarna kun je nog wel nieuwe muziek ontdekken, maar het heeft meestal niet meer zon impact als wanneer je jong bent. Dit heeft te maken met het feit dat muziek vooral een invloed heeft op onze emoties en natuurlijk spelen emoties nergens zo’n grote rol als tijdens de adolescentie.

In mijn geval was de muziek die ik luisterde vooral gekoppeld aan negatieve emoties, maar er is ook veel onderzoek gedaan dat laat zien dat muziek de stemming positief kan beïnvloeden. Het schijnt niet eens zo veel uit te maken naar wat voor muziek je luistert, als het maar iets is dat je graag hoort en dit zorgt ervoor dat je in een betere stemming komt. Muziek luisteren maakt opgewekter, zorgt voor ontspanning, maakt mensen optimistischer en zorgt er zelfs voor dat men vriendelijker wordt.

Naast een direct effect op ons humeur, heeft muziek ook indirect effect op ons gevoel van well-being. Muziek is (na geur) één van de sterkste triggers om (fijne) herinneringen op te halen. Je hoort een nummer van de eerste lp die je ooit kocht of het liedje dat speelde tijdens je eerste afspraakje en gevoelens die bij dat moment hoorde komen dan terug.

Inmiddels is ook de hulpverlening doordrongen van de positieve invloed van muziek en wordt steeds vaker muziektherapie voorgeschreven, bijvoorbeeld voor mensen met depressie. De effectiviteit hiervan wordt ondersteund door een recent review-onderzoek dat aantoont dat muziek de hersenen op verschillende manieren positief kan beïnvloeden en in veel gevallen net zo effectief is als medicatie. Eigenlijk zouden we dus allemaal veel meer naar muziek moeten luisteren. Ik ga mijn oude cd’s maar eens afstoffen.

Deze blogpost verscheen oorspronkelijk op de website van de Faculteit Psychologie van de Open Universiteit Nederland.