De positieve invloed van muziek op ons gevoel van well-being

Een groot deel van de jaren negentig heb ik doorgebracht op festivalterreinen. Pinkpop, Rock Werchter, Dynamo Open Air ik vond het allemaal geweldig. Muziek was in die tijd erg belangrijk in mijn leven: ik had een indrukwekkende cd-collectie van wat ze in die tijd ‘ alto’  muziek noemden. Ik had altijd wel muziek opstaan, waarbij ik dan bij al die heerlijk melancholische, deprimerende muziek dacht hoe goed het wel niet paste bij mijn zware, dramatische leven als adolescent.

Dan volgt er een tijd waarin je niet meer per se naar elk festival moet, je niet meer bijhoudt wat de laatste coole cds zijn en je Doctor Martens laarsjes totaal versleten bij de vuilnis worden gezet. Voor je het weet herken je nog weinig van de bands die op festivals staan, kun je de helft van de liedjes op de radio niet meer meezingen en kun je je niet meer herinneren wanneer je voor het laatst iets gedownload hebt van een nieuwe artiest. Maar nog altijd als je die nummers luistert waar je van hield toen je jong was denk je bij jezelf: Wat is dit goede muziek. Zo maken ze het tegenwoordig niet meer!

Als dit je herkenbaar voorkomt dan is dit niet verwonderlijk. Onderzoek naar muziekvoorkeur heeft aangetoond dat we vooral door muziek beïnvloed worden tot ons vijfentwintigste levensjaar. Daarna kun je nog wel nieuwe muziek ontdekken, maar het heeft meestal niet meer zon impact als wanneer je jong bent. Dit heeft te maken met het feit dat muziek vooral een invloed heeft op onze emoties en natuurlijk spelen emoties nergens zo’n grote rol als tijdens de adolescentie.

In mijn geval was de muziek die ik luisterde vooral gekoppeld aan negatieve emoties, maar er is ook veel onderzoek gedaan dat laat zien dat muziek de stemming positief kan beïnvloeden. Het schijnt niet eens zo veel uit te maken naar wat voor muziek je luistert, als het maar iets is dat je graag hoort en dit zorgt ervoor dat je in een betere stemming komt. Muziek luisteren maakt opgewekter, zorgt voor ontspanning, maakt mensen optimistischer en zorgt er zelfs voor dat men vriendelijker wordt.

Naast een direct effect op ons humeur, heeft muziek ook indirect effect op ons gevoel van well-being. Muziek is (na geur) één van de sterkste triggers om (fijne) herinneringen op te halen. Je hoort een nummer van de eerste lp die je ooit kocht of het liedje dat speelde tijdens je eerste afspraakje en gevoelens die bij dat moment hoorde komen dan terug.

Inmiddels is ook de hulpverlening doordrongen van de positieve invloed van muziek en wordt steeds vaker muziektherapie voorgeschreven, bijvoorbeeld voor mensen met depressie. De effectiviteit hiervan wordt ondersteund door een recent review-onderzoek dat aantoont dat muziek de hersenen op verschillende manieren positief kan beïnvloeden en in veel gevallen net zo effectief is als medicatie. Eigenlijk zouden we dus allemaal veel meer naar muziek moeten luisteren. Ik ga mijn oude cd’s maar eens afstoffen.

Deze blogpost verscheen oorspronkelijk op de website van de Faculteit Psychologie van de Open Universiteit Nederland.