Waarom ontspannen zo belangrijk is (ook voor de productiviteit)

Tegenwoordig hebben we het allemaal zo druk. Druk met ons werk, ons gezin, onze verplichtingen en ook vooral met geklaag over hoe druk we het wel niet hebben. We willen of moeten van alles en het liefst ook nog allemaal tegelijk. Als een kip zonder kop rennen we continu van de ene verplichting naar de andere verantwoordelijkheid, wat ons goed uitkomt want dan hebben we gelijk ook weer onze verplichte sportactiviteit gehad. Iedereen heeft het zo ontzettend druk en gaat hier maar mee door, zonder dat iemand zich afvraagt waarom we onszelf dit aandoen.

Vanzelfsprekend houden we van ons werk en willen we dat werk zo goed mogelijk doen. Maar wie heeft besloten dat ambitie moet sporen met het deel van je leven dat je met je werk bezig bent? Uiteraard kun je meer bereiken als je meer tijd in iets investeert, maar dit betekent nog niet dat als je altijd overwerkt en in het weekend en in de vakantie met je werk bezig bent, dat je dan ook automatisch meer presteert. Het zou net zo goed kunnen zijn dat je gewoon heel inefficiënt bezig bent. Of dat al dat werk nog steeds niet leidt tot een promotie.

Onderzoek heeft bijvoorbeeld aangetoond dat vaak degene die promotie krijgt niet de persoon is die altijd braaf en hard aan het werk is, maar degene die op het juiste moment met die dingen komt waar een werkgever op zit te wachten. Ook is het zo dat we maar zo veel uur per dag echt productief kunnen zijn. En juist het nemen van ontspanning zorgt ervoor dat we een frisse blik houden en meer kunnen doen. Zo kan het dus zijn dat iemand die twaalf uur achter elkaar door ploetert net zo veel gedaan krijgt als iemand die acht uur werkt en tussendoor veel ontspannende pauzes neemt.

Het is veel beter om rust te nemen en in het weekend en in de vakantie andere dingen te doen dan constant met je werk bezig te zijn. Mensen die in het weekend altijd hun e-mail checken zijn niet per se productiever dan mensen die het niet doen. Die laatste groep is waarschijnlijk wel meer ontspannen. En dat laatste is nu juist zo belangrijk, want met het drukke bestaan dat velen van ons leiden is er zelden nog tijd om te ontspannen. En nee, ook al is je werk je hobby, ik geloof niet dat op je vrije zondag een artikel schrijven je echt ontspant.

Nu is natuurlijk het probleem dat veel mensen zo gewend zijn om het altijd druk te hebben, dat ze gewoon niet in staat zijn om lekker niets te doen. En met lekker niets bedoel ik ook letterlijk helemaal niets doen. Zo’n heerlijke luie zondag waarbij je wat wandelt, met een boekje op de bank kruipt en voor de rest je met niets anders bezig houdt. Zo ziet mijn zondag er regelmatig uit en ik vind het heerlijk ik knap er helemaal van op.

Voor sommige mensen klinkt dat vreselijk, die zouden liever aan het werk gaan. Ik snap dat niet zo goed. Ik vind mijn werk heel leuk, maar ik vind mijn leven naast mijn werk nog veel leuker. Zou dat niet voor iedereen moeten gelden?

Deze blogpost verscheen oorspronkelijk op de website van de Faculteit Psychologie van de Open Universiteit Nederland.

De positieve invloed van muziek op ons gevoel van well-being

Een groot deel van de jaren negentig heb ik doorgebracht op festivalterreinen. Pinkpop, Rock Werchter, Dynamo Open Air ik vond het allemaal geweldig. Muziek was in die tijd erg belangrijk in mijn leven: ik had een indrukwekkende cd-collectie van wat ze in die tijd ‘ alto’  muziek noemden. Ik had altijd wel muziek opstaan, waarbij ik dan bij al die heerlijk melancholische, deprimerende muziek dacht hoe goed het wel niet paste bij mijn zware, dramatische leven als adolescent.

Dan volgt er een tijd waarin je niet meer per se naar elk festival moet, je niet meer bijhoudt wat de laatste coole cds zijn en je Doctor Martens laarsjes totaal versleten bij de vuilnis worden gezet. Voor je het weet herken je nog weinig van de bands die op festivals staan, kun je de helft van de liedjes op de radio niet meer meezingen en kun je je niet meer herinneren wanneer je voor het laatst iets gedownload hebt van een nieuwe artiest. Maar nog altijd als je die nummers luistert waar je van hield toen je jong was denk je bij jezelf: Wat is dit goede muziek. Zo maken ze het tegenwoordig niet meer!

Als dit je herkenbaar voorkomt dan is dit niet verwonderlijk. Onderzoek naar muziekvoorkeur heeft aangetoond dat we vooral door muziek beïnvloed worden tot ons vijfentwintigste levensjaar. Daarna kun je nog wel nieuwe muziek ontdekken, maar het heeft meestal niet meer zon impact als wanneer je jong bent. Dit heeft te maken met het feit dat muziek vooral een invloed heeft op onze emoties en natuurlijk spelen emoties nergens zo’n grote rol als tijdens de adolescentie.

In mijn geval was de muziek die ik luisterde vooral gekoppeld aan negatieve emoties, maar er is ook veel onderzoek gedaan dat laat zien dat muziek de stemming positief kan beïnvloeden. Het schijnt niet eens zo veel uit te maken naar wat voor muziek je luistert, als het maar iets is dat je graag hoort en dit zorgt ervoor dat je in een betere stemming komt. Muziek luisteren maakt opgewekter, zorgt voor ontspanning, maakt mensen optimistischer en zorgt er zelfs voor dat men vriendelijker wordt.

Naast een direct effect op ons humeur, heeft muziek ook indirect effect op ons gevoel van well-being. Muziek is (na geur) één van de sterkste triggers om (fijne) herinneringen op te halen. Je hoort een nummer van de eerste lp die je ooit kocht of het liedje dat speelde tijdens je eerste afspraakje en gevoelens die bij dat moment hoorde komen dan terug.

Inmiddels is ook de hulpverlening doordrongen van de positieve invloed van muziek en wordt steeds vaker muziektherapie voorgeschreven, bijvoorbeeld voor mensen met depressie. De effectiviteit hiervan wordt ondersteund door een recent review-onderzoek dat aantoont dat muziek de hersenen op verschillende manieren positief kan beïnvloeden en in veel gevallen net zo effectief is als medicatie. Eigenlijk zouden we dus allemaal veel meer naar muziek moeten luisteren. Ik ga mijn oude cd’s maar eens afstoffen.

Deze blogpost verscheen oorspronkelijk op de website van de Faculteit Psychologie van de Open Universiteit Nederland.